1. Topic
2. biologia
   1. molekularny model powstawania nowotwrów
      1. definicja nowotworu
         1. swoista chororba genetyczna
            1. kumulacja
            2. mutacje somatyczne
            3. licznee
            4. przechodzą transformację genetyczną
      2. zmiany w materiale gentycznym
         1. predyspozycje genetyczne
         2. czynniki środowiskowe (karcynogeny)
            1. czynniki fizyczne
            2. promieniowanie
            3. jonizujące
            4. UV
            5. czynniki chemiczne
            6. beznen
            7. chlorek winylu
            8. czynniki biologiczne
            9. wirusy
            10. niektóre toksyny bakteryjne
      3. rozrost klonalny
         1. pierwsza mutacja komórki
         2. kolejna mutacja
            1. tworzenie dominującej populacji
            2. eliminacja zdrowych komórek
      4. karcynogeneza
         1. wieloetapowy przebieg procesu nowotworowego
         2. rodzaje mutowanych genów
            1. onkogeny
            2. powstawanie
            3. protoonkogen
            4. zmiana strukturalna
            5. funkcja
            6. regulacja
            7. cykl komórkowy
            8. różnicowanie się komórek
            9. kodowanie białek
            10. stymulatory wzrostu
            11. powierzchniowe receptory czynników wzrostu
            12. czynniki przekazujące sygnały biochemiczne do jądra kom
            13. czynniki regulujące
            14. transkrypcję
            15. replikację DNA
            16. niektóre
            17. proces starzenia i apoptozy
            18. mutacja
            19. większa przeżywalność
            20. kumulacja uszkodzen genetycznch
            21. aktywacja
            22. mechanizmy
            23. mutacja DNA
            24. przykład kliniczny
            25. rak jelita grubego lub płuca
            26. mutacja punktowa onkogenu RAS
            27. charakter dominujący
            28. wystarczy zmiana w jednym allelu
            29. translokacja chromosomowa
            30. przykład kliniczny
            31. przewlekła białaczka szpikowa
            32. onkogen BCR-ABL
            33. chłoniak Burkitta
            34. IGHvm
            35. amplifikacja genu
            36. skutki
            37. zmiana genu
            38. nieprawidłowy produkt
            39. onkoproteina
            40. nadekspresja genu
            41. prawidłowe białko
            42. nadmiernie wytwarzane
            43. geny supresorowe (antyonkogeny
            44. funkcja
            45. kontrola
            46. wchodzenie do cyklu kom
            47. komórki
            48. wzrost
            49. różnicowanie
            50. skutek mutacji (unieczynnienie)
            51. namnażanie komórek
            52. niekontrolowane
            53. nowotwory
            54. zaawansowane
            55. duża złośliwość
            56. geny recesywne
            57. mutacja
            58. zmiany w obu allelach
            59. teoria Knudsona
            60. powstanie zmiany
            61. dwa uderzenia
            62. dziedziczenie nowotworu
            63. dziedziczenie pierwszego allelu zmutowanego
            64. o drugie uderzenie łatwiej
            65. przykłady kliniczne
            66. retinoblastoma (siatkówczak zarodkowy)
            67. mutacja RB-1
            68. gen supresorowy
            69. pierwszy wykryty
            70. połowa występującyhc nowotwrów
            71. TP-53
            72. chromosom 17
            73. też zespół Li-Fraumaniego
            74. po 50r.ż
            75. ryzyko nowotw. 25X wieksze
            76. rak sutka, jajnika
            77. BRCA-1
            78. chromosom 17
            79. BRCA-2
            80. chromosom 13
            81. geny odpowiedzialne za apoptozę
            82. rodzaje
            83. indukujące
            84. hamujące
            85. chłoniaki z limf B
            86. mutacja gen BCL-2
            87. geny mutatorowe
            88. odpowiadające za naprawę uszkodz DNA
            89. przykład kliniczny
            90. HNPCC (hereditary nonpolyposis colon cancer syndrome)
   2. rozój nowotworu-ogólnie
      1. weiloetapowy
         1. aktywacja kilku onkogenów
         2. inaktywacja przynjmniej jednego genu supresorowego
         3. przykład kliniczny
            1. r. jelita grubego
            2. inaktywacja genu APC (gen mutatorowy)??????? supresorowy
            3. mutacja genu RAS (onkogen)
            4. mutacja genu supresorowego DCC
            5. mutacja genu TP53 (gen supresorowy)
      2. etapy nowotworzenia
         1. inicjacja
            1. czas
            2. kilka-kilkadziesiąt lat
         2. promocja
            1. czas
            2. kilka lat
            3. zdolność do migracji
         3. progresja
            1. czas
            2. kilka lat
            3. Subtopic 2
            4. przerzutowanaie
      3. podstawowe szlaki karcynogenezy
         1. gatekeeper pathway
            1. geny
            2. przykłady
            3. APC
            4. RB-1
            5. NF1
            6. VHL
            7. funkcja
            8. rozpoczynają cproces nowotworzenia
            9. odpowiadają za wzrost kmorki
            10. mutacje prznoszone przez komórki zarodkowe
         2. caretaker pathway
            1. geny
            2. przykłady
            3. BRCA1
            4. BRCA2
            5. funkcja
            6. stabilizacja genomu
            7. regulujące
            8. naprawa genomu
3. etapy rozwoju nowotworu
   1. transformacja (przekształcanie nowotworowe)
   2. rozrost komórek nowotworowych
      1. heterogeniczność komórkowa
      2. wytworzenie nezbędnego unaczynienia (neoangiogeneza)
         1. naczynia
            1. wnikają z otoczenia
            2. jak
            3. czynniki angiogenne
            4. wytwarzane w komórkach
            5. rola nowych naczyn
            6. dostarczeni
            7. tlen
            8. produkty odżywcze
            9. usuwanie
            10. produkty przeminay materii
            11. przerzutowanie
            12. odległe narządy
   3. rozsiew nowotworowy
      1. naciekanie podścieliska pozakmórkowego
         1. struktury pozakomórkowe
            1. błona podstawna
            2. przedostanie się kk rakowych
            3. klasyfikuje
            4. rak in situ (przedinwazyjny)
            5. rak inwazyjny
            6. jak to się dzieje
            7. rozluźnienie więzi międzykomórkowej
            8. kadheryny
            9. odpowiadają za połaczenia międzykom
            10. glikoproteiny
            11. neo zmniejszają jej eskspresję
            12. zrąb łącznotkankowy
            13. przmeiszcznei się kk nowotw
            14. laminina
            15. fibronektyna
      2. powstawanie przerzutów
         1. przedostnie się do światła naczyn kk nowotw
            1. niszcznei przez NK (natural killer)
            2. łączenie w skupiska
            3. przykejanie do kk śródbłonka
            4. pokananie ściany naczynia
            5. migracja w zrębie pozakom
            6. adhezyny
            7. integryna
            8. laminina
            9. ee proteolityczne
         2. gen przerzutowania
            1. nieodkryty
            2. domniemania
            3. onkogen
            4. antyonkogen (supresorowy)
            5. geny kodujące
            6. kadherynę E
            7. tkankowe inhibitory metaloproteinazy
4. epidemiologia -chrakterystyka ogólna
   1. występowanie nowotworów u osób w średnim wieku (przed 65r.ż)
      1. Polska
         1. jedno z pierwszych miejsc
         2. wyprzedzają nas tylko Węgry
      2. zgony w populacji przed 65rz
         1. kobiety
            1. 40%
            2. Wlk Brytania 25%
         2. mężczyźni
            1. 45%
            2. Wlk Brytania 25%
      3. współczynnik umieralności
         1. kobiety
            1. 60/100tys
         2. mężczyźni
            1. 100/100tys
      4. całkowita liczba śmieci w 2005
         1. mężczyźni
            1. 50tys
         2. kobiety
            1. 40 tys
   2. dzieci i młodzież (0-19rż)
      1. rzadka przyczyna zgonów
      2. umieralność maleje
         1. ale wyprzedzamy kraje rozwiniętej Europy
   3. młodzi dorośli (20-44lata)
      1. rzadkie
      2. wyprzedzamy rozwiniętą Europę
   4. starzy dorośli-(średni wiek) 45-64 rż.
      1. kobiety
         1. obok chch krążenia
            1. przyczyny zgonów
         2. 240/100 tys
            1. dane zprzed 5 lat
      2. mężczyźni
         1. druga przyczyna zgonów
            1. po chch krążenia
         2. 400/100tys
            1. dane zprzed 5 lat
   5. najstarsza grupa wiekowa powyzej 65rż
      1. mężczyźni
         1. 1600/100 tys
   6. zwiększone zagrożenie nowotworami tytoniozależnymi
      1. oczywiste
         1. warga
         2. jama ustna
         3. gardło
         4. krtan
         5. przełyk
         6. płuco
      2. trudno ksojarzyć
         1. trzustka
         2. nerka
         3. pęcherz moczowy
      3. powodują zgon
         1. stanowią 58% zgonów u mężczyzn
            1. 80% nałogowi palacze
         2. u 8% kobiet
            1. z wszystkich umierających na raka
   7. dynamika zmian
      1. liczba zgonów
         1. powoli się zwiększa
      2. zmniejszenie liczby
         1. raków żołądka
            1. obie płci
   8. najczęstsze nowotwory powodujące zgon
      1. mężczyźni
         1. rak płuca 32%
         2. rak jelita grubego 9,7%
         3. rak żołądka 7%
         4. rak gruczołu krokowego 6,2%
      2. kobiety
         1. rak sutka 13%
         2. rak płuca 12,6%
         3. rak j. grubego
         4. rak jajnika
         5. rak szyjki macicy
         6. rak żołądka
5. epidemiologia-charakterystyka wybranych nowotworów
   1. nowotwory złośliwe pluca
      1. cz. ryzyka
         1. palenei tytoniu
      2. niepalący
         1. b. rzadko
            1. 5/100 tys
   2. n. z. jamy ustnej
      1. cz. ryzyka
         1. alkohol
         2. dym tytoniowy
         3. hipoteza
            1. higiena j. ustnej
            2. HPV
         4. dieta uboga
            1. owoce
            2. warzywa
      2. udział procentowy
         1. mężczyźni
            1. 3%
         2. kobiety
            1. 1%
   3. n.z. krtani
      1. cz. ryzyka
         1. płeć męska
            1. 14Xczęściej !!!!
         2. alkohol
         3. tyton
      2. dynamika
         1. maleje
   4. n. z. żołądka
      1. cz. ryzyka
         1. Azjaci
      2. dynamika
         1. zmniejszyło się
            1. lodówki
            2. eradykacja h.pylori
            3. owoce i warzywa
            4. cały rok
      3. umieralność
         1. mężczyźni
            1. 5%
            2. 13/100tys
         2. kobiety
            1. 3%
            2. 5/100tys
   5. n.z. pęcherzyka żółciowego
      1. cz ryzyka
         1. płeć żenska
         2. kamica pęchrzyka żółciowego
         3. otyłość
         4. dieta
         5. stan hormonalny u koiet
      2. przyczyna zgonu
         1. 0,5%
   6. n. z. trzustki
      1. cz. ryzyka
         1. płeć męska
         2. miastowy
         3. palenie tytoniu
            1. ryzyko względne 1,6-3,9
         4. dieta
            1. tłusta
            2. bez
            3. warzyw
            4. owoców
         5. stan po resekcji żołądka
         6. przewlekłe zapalenie trzustki
      2. dynamika
         1. zwiększenie umieralności
      3. współczynnik umieralności
         1. mężczyźni
            1. 8,1/100 tys
         2. kobiety
            1. 5/100 tys
   7. n. z. jelita grubego
      1. cz. ryzyka
         1. miastowi
         2. dieta
            1. wysokokaloryczna
            2. wysoko przetworzona
            3. ubogoresztkowa
            4. bez
            5. warzyw
            6. owoców
         3. alkohol
            1. też niskoprocentowy
      2. dynamika
         1. zwiększenie zagrożenie
            1. zwłaszcza odbytnica
         2. zwiększona umiralność
      3. umieralność
         1. mężczyźni
            1. 10%
         2. kobiety
            1. 11%
   8. n. z. sutka
      1. najczęściej występujący nowotówr
         1. co roku
            1. 13 tys nowych zachorowan
            2. Subtopic 2
      2. cz. ryzyka
         1. kobiety miastowe
         2. późno pierwsze dziecko
         3. mała liczba porodó
         4. wieloletnie
            1. powyżej 10 lat
            2. przyjmowanie doustna antykoncepcja
            3. kobiety w wieku przedmenopauzalnym
            4. przyjmowanie htz
         5. mała aktywność fizyczna
         6. picie alkoholu
            1. umiarkowane
         7. rak zrazikowy
      3. umieralność
         1. 13% z wszystkich nowotworó
      4. dynamikia
         1. umieralność wrasta
   9. n. z. szyjki macicy
      1. zachorowalność i umieralność
         1. największe w Europie
      2. dynamika
         1. umieralność
            1. zmniejszenie
      3. cz. ryzyka
         1. zakażeie HPV
         2. wczesna inicjacja
         3. duża licza partnerów
         4. niestosowanie antykoncepcji barierowej
         5. kobieta miastowa
   10. n. z. jajnika
       1. cz. ryzyka
          1. nieródka
          2. stosowanie doustnej antykoncepcji
       2. dynamika
          1. zwiększona umieralność
       3. śmiertelność
          1. jedno z pierwszych miejsc
   11. n. z. nerki
       1. miedniczki nerkowe i moczowody
          1. cz. ryzyka
             1. fenacetyna
             2. inne p/ból
             3. palenie tytoniu
       2. miąższ nerek
          1. dieta mięsna i tłusta
       3. przyczyna zgonów
          1. mężcyźni
             1. 3,0%
          2. kobiety
             1. 2,3%
   12. n. z. pęcherza moczowego
       1. cz. ryzyka
          1. płeć męska 6X częściej
          2. wieśniacy
          3. palenie tytoniu
          4. ekspozycja na związki chemiczne
             1. benzydyna
             2. naftyloamina
       2. przyczyna zgonów
          1. mężczyźni
             1. 4%
          2. kobiety
             1. 1,5%
   13. rak gruczołu krokowego
       1. czynnika ryzyka
          1. mieszkaniec miasta
          2. wiek powyżej 70 rż
             1. 1 miejsce
          3. tłuste jedzenie
       2. przyczyna zgonó
          1. 7%
       3. dynamika
          1. umieralność
             1. wzrasta
   14. n. z. jądra
       1. przyczyna zgonów
          1. 0,3%
       2. zapadalność
          1. 0,6/100 tys
       3. dynamika
          1. większa zapadalnośći
          2. mniejsza umieralność
   15. czerniak skóry
       1. cz. ryzyka
          1. promieniowanie słoneczne
          2. jasna karnacja
       2. przyczyna zgonów
          1. 1%
       3. dynamika
          1. zwiększenie
   16. n.z. tarczycy
       1. rzadkie
       2. cz. ryzyka
          1. promieniowanie jonizujące
       3. przyczyna zgonów
          1. mężczyźni
             1. 0,2%
          2. kobiety
             1. 0,5%
       4. zapadalność
          1. stała
          2. mężczyźni
             1. 0,3/100tys
          3. kobiety
             1. 0,5/100tys