-
Perpecahan Membuka Ruang Penjajahan
-
Punca perpecahan
-
Sultan Brunei melantik pembesar-pembesar tempatan
- Pembesar yang dilantik berkuasa mentadbir Sarawak tanpa campur tangan Kesultanan Brunei
-
Sultan Brunei telah melantik seorang pembesar Brunei bernama Pangeran Indera Mahkota sebagai wakil pemerintah Kesultanan Brunei di Sarawak
- Beliau bertindak mengambil alih kuasa politik pembesar tempatan di Sarawak
-
Sultan Brunei mengubah dasar pemerintahan baginda di Sarawak kerana negeri itu kaya dengan bahan galian seperti
- Antimoni
- Emas
-
Pangeran Indera Mahkota mengambil beberapa tindakan untuk meningkatkan hasil pendapatannya seperti berikut
- Mengenakan cukai yang tinggi terhadap hasil yang dikeluarkan oleh penduduk tempatan
- Tidak memberi upah kepada orang Bidayuh yang bekerja di lombong antimoni miliknya
-
Peranan James Brooke
- Penduduk tempatan ingin membebaskan Sarawak daripada cengkaman Kesultanan Brunei
- Sultan Brunei bertindak segera dengan menghantar wakil pemerintah yang baru untuk menamatkan kebangkitan peduduk tempatan
- Sultan Brunei melantik Pangeran Raja Muda Hashim untuk membantu Pangeran Indera Mahkota
- Ketika itu, seorang pedagang British bernama James Brooke mengunjung Pangeran Raja Muda Hashim
- Pangeran Raja Muda Hashim meminta pertolongan daripada James Brooke untuk menyekat kebangkitan tersebut
- Sebagai balasan, beliau berjanji akan melantik James Brooke sebagai Gabenor Sarawak
- James Brook menerima tawaran tersebut
- Dengan bantuan James Brooke, Pangeran Muda Hashim berjaya menyekat kebangkitan rakyat Sarawak
- Walau bagaimanapun, beliau melambat-lambatkan pelantikan James Brooke kerana beliau menyedari tindakannya tidak akan dipersetujui oleh Sultan Brunei
- Hal ini menyebabkan James Brooke marah akan Pangeran Raja Muda Hashim
- Kejadian ini memaksa Pangeran Muda Hashim melantik James Brooke menjadi Gabenor dan mengisytiharkan sebagai Raja Sarawak yang pertama
-
Kejatuhan Negeri Sarawak Kepada James Brooke
-
James Brooke menandatangani satu perjanjian dengan Pangeran Raja Muda Hashim pada tahun 1841
- James Brooke memerintah negeri Sarawak dan menguasai semua hasilnya
- James Brooke harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat istiadat orang Melayu
- Pada tahun 1842, James Brooke menghadap Sultan Omar Ali Saifuddin, Sultan Brunei untuk mengesahkan kedudukannya
- Beliau diiringi oleh angkatan tentera laut British yang diketuai oleh Edward Belcher
- Kehadirang angkatan tetera laut British membimbangkan Sultan Brunei
- Baginda terpaksa menerima perjanjian yang telah ditandatangani pada tahun 1841 antara Pangeran Raja Muda Hashim dengan James Brooke
-
Satu perjanjian telah ditandatanganiantara Sultan Omar Ali Saifuddin dengan James Brooke pada tahun 1842
- Sultan Brunei menyerahkan Sarawak dari kawasan Tanung Datu ke Sungai Samarahan dan menyerahkan segala hasil kutipan cukai kepada James Brooke dan pewarisnya
- James Brooke akan membayar 2500 dolar pada setiap tahun kepada Sultan Brunei
- James Brooke tidak boleh mengganggu agama dan adat istiadat penduduk Sarawak
- Sultan Brunei bersetuju mengiktirafkan James Brooke menjadi Raja Putih Sarawak
- Pada tahun 1846, Sultan Omar Ali Saifuddin cuba menyerang James Brooke dan pembesar-pembesar yang menyokongnya
- Dengan bantuan tentera laut British, James Brooke menyerang balas Sultan Brunei
- Akibatnya, Sultan Omar Ali Saifuddin mengiktirafkan James Brokke menjadi Raja Sarawak yang merdeka dan berdaulat
-
Perubahan Sosial Di Bawah Pentadbiran Keluarga Brooke
-
Perkembangan Bandar, Kemudahan Asas dan Pengangkutan Darat
-
Perkembangan bandar-bandar baru seperti Kuching, Miri dan Sibu disebabkan oleh
- perkembangan ekonomi
- pertambahan penduduk
-
Bandar-bandar tersebut kemudian enjadi pusat pentadbiran dan perdagangan
- Bandar Kuching dijadikan ibu negeri dan pusat pentadbiran kerajaan Sarawak mulai tahun 1841
- Bandar Miri membangun dengan cepat selepas aktiviti melombong petroleum dijalankan di bandar tersebut mulai tahun 1910
- Kerajaan Brooke menyediakan kemudahan asas di bandar-bandar sahaja
- Kerajaan Brooke kurang mengambil berat tentang penyediaan kemudahan asas di kawasan pendalaman
-
Di kawasan bandar, bentuk kemudahan asas yang disediakan adalah seperti
- Jalan Raya
- Landasan Kereta Api
- Perkhidmatan kereta api terpaksa diberhentikan pada tahun 1932 disebabkan kemelesetan ekonomi
-
Pengankutan Air
-
Kapal Terbang Air
- Juga disediakan untuk menghubungkan bandar Kuching dengan Singapura
- merupakan kapal terbang yang mula-mula mendarat di Sungai Sarawak pada tahun 1924
-
Kemudahan Lain
-
Pendidikan Moden
- Keluarga Brooke kurang memberikan tumpuan kepada pembangunan pendidikan moden
- Brooke menganggap sistem pendidikan Barat kurang sesuai untuk penduduk tempatan
-
Brooke menyediakan kemudahan sekolah untuk dua kaum sahaja
- Melayu
- Cina
-
Sekolah Rendah
- Keluarga Brooke membina sekolah rendah yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar pada tahun 1883
-
Tujuan pembinaan sekolah rendah di Sarawak
- Guru-guru sekolah Melayu
- Kakitangan rendah kerajaan
-
Antara sekolah rendah Melayu terawal ialah
- Sekolah Merpati Jepang
- Sekolah Encik Buyong
-
Mubaligh-Mubaligh Kristian di Sarawak turut mendirikan sekolah-sekolah Ingeris
- Sekolah St. Teresa
- Sekolah St. Mary
- Sekolah St. Thomas
-
Kemudahan Pendidikan Lain
-
Pada tahun 1924, Jabatan Pelajaran diubuhkan oleh keluarga Brooke untuk
- Mengawal perkembangan pendidikan di Sarawak
- Mendaftarkan semua sekolah
- Pada tahun 1936, terdapat 25 buah sekolahyang didaftarkan di bawah jabatan tersebut.
-
Guru-guru sekolah kerajaan (sekolah Melayu) mendapat latihan dari maktab perguruan seperti
- Maktab Perguruan Sultan Idris, Tanjong Malim, Perak
- Maktab Perguruan Kent yang didirikan pada tahun 1940
-
Perubahan Ekonomi Di Bawah Pentadbiran Keluarga Brooke
-
Hasil Hutan Mengukuhkan Keuntungan
- Sarang Burung banyak terdapat di gua batu kapur di Sarawak
- Sarang burung dikutip dari gua batu kapur dan dijual dengan harga yang tinggi kerana mempunyai khasiat
- Keluarga Brooke juga mendapat keuntungan daripada hasil hutan yang lain
-
Jenis hasil hutan
- Damar
- Getah Jelutung
- Kapur Barus
- Sarang Burung
- Rotan
- Kayu Balak
-
Kemajuan Pertanian Menguntungkan Keluarga Brooke
-
Tanaman taradisional ditanam secara besar-besaran untuk dieksport
- Kelapa
- Gambir
- Lada Hitam
- Sagu/Rumbia
- Brooke telah menggalakan penanaman tanaman baru seperti getah dan tembakau
- Getah ditanam pada akhir abad ke-20 dan kebanyakkan diusahakan oleh pekebun kecil
- Pada abad ke-20, getah menjadi eksport kedua terbesar negeri Sarawak selepas minyak
-
Perlombongan Memantapkan Kekayaan Keluarga Brooke
-
Emas
-
Kerajaan Brooke mengenakan cukai
- Pelombong Cina tidak berpuas hati
- Pelombong cina melancarkan pemberontakan
- Pemberontakan dipatahkan oleh Brooke
- Pelombong Cina melarikan diri ke Sambas
- Syarikat Borneo Bhd. mengambil alih perlombongan emas
-
Arang Batu
- Perlombongan arang batu mula dijalankan di Sarawak pada tahun 1889
- Pengeluaran arang batu meningkat pada setiap tahun
-
Antimoni
- Dijalankan di Bau dan Kuching
- Merupakan bahan galian yang berharga di Sarawak
- Syarikat Borneo Bhd. diberikan monopoli melombong antimoni di Sarawak
- Eksport antimoni bernilai hampir dua juta dolar antara tahun 1870 hingga 1916
- Antimoni kurang dieksport pada akhir abad ke-20 kerana bekalan bahan galian ini semakin berkurangan
-
Minyak
- Pengurangan pengeluaran bahan galian lain menyebabkan usaha mencari gali minyak ditingkatkan pada tahun 1882
- The Anglo-Saxon Oil Company diberikan konsesi untuk melombong petroleum di Sarawak pada tahun 1909
- Telaga petroleum yang pertama terdapat di Miri pada tahun 1882
- Kilang penapis minyak dibina di lutong pada tahun 1917
-
Keluarga Brooke Memantapkan Pentadbiran
- James Brooke memperkenalkan sistem pentadbiran
-
Beliau menggunakan perkhidmatan pemimpin tempatan dalam pentadbiran
- Datu Patinggi
- Datu Bandar
- Datu Temenggung
- Pembesar tempatan bertanggungjawab memberi nasihat kepada Raja Sarawak dalam hal-hal yang berkaitan dengan undang-undang dan adat istiadat
-
James Brooke telah membentuk sistem pentadbiran yang sistematik
-
Majlis Tertinggi
-
Majlis Negeri
- Majlis Bahagian
- Sarawak turut dibahagikan kepada lima bahagian dan setiap bahagian ditadbir oleh Majlis Bahagian
- Pemimpin tempatan terlibat dalam pentadbiran ketiga-tiga majlis tersebut
-
Keluarga Brooke juga telah menubuhkan beberapa jabatan untuk melincikan pentadbiran negeri
-
Jabatan Kehakiman
-
Subtopic 1
- Subtopic 1
- Jabatan Polis
- Jabatan Kastam dan Cukai
- Jabatan Pos
- British menandatangani perjanjian dengan Charles Brooke pada tahun 1888
-
Perjanjian tersebut membolehkan Sarawak menjadi negeri naungan British
- British berjanji melindungi Sarawak daripada serangan musuh
- Keluarga Brooke memerintah negeri dengan bebas
- Hal ehwal luar negeri Sarawak diletakkan di bawah kawalan British
- Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan perlembagaan Sarawak sempena perayaan 100 tahun pemerintahan keluarga Brooke (1841-1941)
- Perlembagaan tersebut merupakan perlembagaan bertulis pertama di Sarawak
- Perlembaggan tersebut memberi kuasa pemerintahan kepada rakyat Sarawak
- Perlembagaan tersebut gagal dikuatkuasakan kerana meletusnya Perang Dunia Kedua
-
Keluarga Brooke Meluaskan Kuasa
- James Brooke dan Charles Brooke telah berjaya memperluaskan kawasan pemerintahan mereka
- Keluarga Brooke berjaya meluaskan kawasan pemerintahan mereka sehingga ke sempadan Brunei menjelang tahun 1905
- Sempadan Sarawak yang ada sekarang ini ialah sempadan negeri yang dibentuk oleh keluarga Brooke