1. Kerk
   1. Scheuring kk
      1. Kritiek
         1. Misbruik afschaffen
         2. Bijbel verkeerd uitgelegd
   2. Protestantisme
      1. Luther
         1. Onterechte regels en wetten
         2. Bijbel richtgevend
         3. Aflaathandel stoppen
         4. Pausschap enz. afschaffen
   3. Duitse vorsten steunen Luther
      1. Hoofd v.d. kerk
      2. Bezittingen kloosters
      3. Vorst gehoorzamen
   4. Vrede Augsburg 1555
      1. Karel V nederlaag
   5. Luther vs. Calvijn
      1. L: vorst hoofd kerk
         1. C: 'gemeente' raad van ouderlingen
      2. C: tegen vorst verzetten
2. Opstand
   1. Oorzaken
      1. Indirect
         1. Sterke positie burgerij
         2. Splitsing kerk
      2. Direct
         1. Karel V en Filips II vervolgen protestanten
         2. Streven naar centralisatie
   2. 1566 smeekschrift
      1. Kettervervolging matigen
      2. Openlijke acties calvinisten
      3. Beeldenstorm
         1. Landvoogdes herstelde orde
   3. 1567 Alva
      1. Met leger naar NL
         1. Magaretha ontslag
            1. Alva landvoogd
      2. Ontslaat Willem van Oranje
      3. Raad van Beroerten
   4. Beleid Alva
      1. Inwoners (o.a. Willem) vluchten
         1. Gewapende strijd
   5. 1568
      1. Oosten
         1. 3 huurlegers vallen NL binnen
            1. Werden verslagen
      2. Westen
         1. Geuzen
   6. 1572
      1. Hollandse steden (statenvergadering)
         1. Gezamelijke financiële lasten
         2. Willem van Oranje wordt stadhouder
      2. Revolutionair
         1. Alleen landsheer of stadhouder mocht statenvergadering
         2. Alleen landsheer mocht stadhouder benoemen
   7. Na Den Briel opstandelingen organiseren
      1. Alva hardere aanpak verzet
   8. Opstand onderdrukken
      1. Lukt Alva en Requesens niet
         1. Belegering duur i.v.m. resultaat
         2. Holland (H) en Zeeland (Z) militair-strategisch
   9. Pacificatie van Gent (november 1576)
      1. Spaanse troepen NL verlaten
      2. Geen godsdienstige vervolging
      3. Eigen godsdienstbeleid
      4. H en Z alleen calvinisme
         1. Wel gewetensvrijheid
   10. Mislukking Pacificatie
       1. Calvinisten verboden katholicisme in Vlaandre
       2. 1579 Unie van Atrecht Waalse steden
       3. Noorden alleen calvinistische kerken
   11. Ontstaan Republiek
       1. 1579 Unie van Utrecht
       2. 1580 Willem van Oranje vogelvrij
       3. 1581 Plakkaat van Verlatinghe
       4. 1588 Republiek ontstaat
   12. Tegenslagen
       1. 1584 Moord Willem van Oranje
       2. Zoektocht naar staatshoofd
       3. Militaire successen Parma
   13. Factoren Nederlanden na 1588 'levensvatbaar'
       1. Engeland en Frankrijk in oorlog
       2. Filips II voerde andere oorlogen
       3. Leger uitnemend geleid
       4. Internationale handel
   14. Willem van Oranje
       1. Beleid
          1. Voor verdraagzaamheid
          2. Nationale invalshoek
       2. Religievrede mislukt
          1. Radicalen goed georganiseerd
          2. Calvinisme bood inhoudelijke steun
       3. Filips II buiten schot
          1. In Eu opstand verboden
          2. Verbleef in Spanje (S)
             1. Subtopic 1
3. 1531
4. Afloop oorlog
   1. 1609-1921 twaalfjarig bestand
      1. Redenen
         1. Moest leiden tot vredesverdrag
         2. S geld voor andere oorlogen
         3. Statengeneraal besloten
      2. Voorstanders
         1. Gunstig Hollandse handel
         2. Vermindering defensie-uitgaven
      3. Tegenstanders
         1. Maurits vreesde voor zijn macht
         2. Calvinisme verbreiden
   2. 1648 Vrede van Munster
      1. Redenen
         1. Spanje
            1. Concentreren oorlog Frankrijk
         2. Republiek
            1. Hoge kosten
            2. Beter voor handel
      2. Bepalingen
         1. Erkenning grens Zuidelijke Nederlanden (ZN)
         2. Schelde bleef gesloten
         3. S verdediging zuidgrens ZN
         4. S en Portugal erkennen bezittingen Republiek
      3. Gevolg
         1. Republiek internationaal als onafhankelijk erkend
5. Gouden Eeuw (17e eeuw)
   1. Groei tijdens opstand
      1. Oorzaken
         1. Indirect
            1. Moedernegotie
            2. Ontbreken feodale traditie
         2. Direct
            1. Specialisatie en commercialisering
            2. Val Antwerpen en Afsluiten Schelde
   2. Gevolgen migratie vanuit ZN
      1. Kapitaal en commerciële kennis
      2. Nieuwe bedrijfstakken
      3. Technische kennis
   3. Belang regenten van migratie
      1. Inkomsten voor oorlogsinspanningen
   4. 1602 VOC
      1. Handelsverdragen inheemse volken
   5. 1621 WIC
      1. Bont
      2. Plantageproducten
      3. Slavenhandel
6. Cultuur Gouden Eeuw
   1. Profiteren welvaart
      1. Regenten en gegoede burgerij
      2. Kleine burgerij
      3. Predikanten en schoolmeesters
   2. Schilderkunst
      1. Vraag naar
      2. Bestellen
         1. Stadsbesturen en bestuurders wees- en armenhuizen
         2. Gegoede en kleine burgerij
      3. Drukwerk
         1. Vraag vanuit buitenland
         2. Buitenland liet in Republiek drukken
         3. Internationale wetenschappers vestigden in Republiek
7. Einde Gouden Eeuw
   1. Problemen Engeland en Frankrijk opgelost
   2. Zij hadden hoge invoerrechten
   3. Ze gingen meer handel drijven